ทดลองกาพย์พระไชยสุริยาฉบับส่งครู

Upload
0
Embed
Share
Upload and view presentations on any device and embed the player to your website! --- > >
Upload PPT
Upload PPT

ratthika

2021-9-18 published at Education&Career category

Presentation Transcript

1.กาพย์พระไชยสุริยา ด.ญ. นิชาภา โพธิวงศ์ ม. ๑.๖ เลขที่ ๒o
2.ความเป็นมา กาพย์พระไชยสุริยา เป็นแบบเรียนที่สุนทรภู่แต่งขึ้นในสมัยรัชกาลที่๓ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ประมาณปี พ.ศ. ๒๓๘๓ –๒๓๘๕ ขณะที่บวชเป็นพระอยู่ที่ วัดเทพธิดาราม เป็นกาพย์ซึ่งแทรกความรู้เกี่ยวกับภาษาไทย ในเรื่องมาตราตัวสะกด และยังได้สอนศีลธรรมในด้านความผิดชอบชั่วดีและแสดงผลการกระทำไว้อย่างชัดเจน กาพย์พระไชยสุริยา มีเนื้อหาเป็นนิทานขนาดสั้นมีความยาวเพียง๑เล่มสมุดไทยแต่งขึ้นเพื่อเป็นแบบสอนอ่านและเขียนสะกดคำในมาตราตัวสะกดต่างๆโดยผูกให้เป็นเรื่องราวเพื่อให้เด็กมีความสนุกสนานกับการอ่านการเรียน
3.ความเป็นมา ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(ร.๕) พระยาศรีสุนทรโวหาร(น้อย อาจารยางกูร) ครั้งเป็นหลวงสารประเสริฐ เมื่อแต่งหนังสือมูลบทบรรพกิจสำหรับใช้เป็นแบบเรียนหนังสือไทยในโรงเรียนหลวงคงเห็นว่ากาพย์เรื่องพระไชยสุริยาเป็นบทกวีที่ไพเราะทั้งอ่านเข้าใจง่าย จึงได้มารวมไว้ในหนังสือมูลบทบรรพกิจแบบเรียนภาษาไทยขึ้นชุดหนึ่งมี ๖ เล่มคือ ๑. มูลบทบรรพกิจ ๒.วาหนิติ์นิกร ๓. อักษรประโยค ๔.สังโยคพิธาน ๕. ไวพจน์พิจารณ์ .พิศาลการันต์
4.ประวัติผู้แต่ง สุนทรภู่ เกิดเมื่อวันที่ ๒๖มิถุนายน พ.ศ.๒๓๒๙ ยุคต้นแผ่นดินรัชกาลที่๑ เมื่อเติบโตขึ้นเข้ารับราชการในวังหลวง เป็นนักปราชญ์ราชบัณฑิตประจำราชสำนักรัชกาลที่ ๒ ต่อมาได้ ออกบวชในรัชกาลที่ ๓ อยู่วัดเทพธิดาราม นานถึง ๑๘ ปี (พ.ศ.๒๓๖๗-๒๓๘๕ อายุ ๓๘-๕๖ ปี) แล้วลาสึกมารับราชการในวังหน้ากับ สมเด็จพระปิ่นเกล้าฯจนถึงแก่กรรมในรัชกาลที่ ๔ เมื่อ พ.ศ. ๒๓๙๘ อายุ ๖๙ ปี
5.ประวัติผู้แต่ง ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(ร.๔) สุนทรภู่ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น “พระสุนทรโวหาร”ซึ่งเป็นตำแหน่งสุดท้ายของราชการก่อนถึงแก่กรรมในพ.ศ. ๒๓๙๘ สุนทรภู่ได้รับยกย่องว่าเป็นกวีที่มีความสามารถด้านการแต่งกลอน พ.ศ. ๒๕๒๙ ในโอกาสครบรอบ ๒oo ปี ชาตกาล(ครบรอบวันเกิด) สุนทรภู่ได้รับการยกย่องจากองค์การยูเนสโก( (UNESCO)ให้ เป็นบุคคลดีเด่นของโลกด้านวรรณกรรม
6.ผลงานของสุนทรภู่ประเภทนิทาน นิทาน มี ๕ เรื่อง ได้แก่ ๑. โคบุตร (๘ เล่มสมุดไทย) ๒. ลักษณวงศ์ (๙ เล่มสมุดไทย มีแต่งต่ออีก ๑o เล่มด้วยสำนวนผู้อื่น) ๓. พระอภัยมณี (๙๔ เล่มสมุดไทย) ๔. สิงหไกรภพ (๑๕ เล่มสมุดไทย) ๕. พระไชยสุริยา (แต่งเป็นกาพย์ ๑เล่มสมุดไทย)
7.ผลงานของสุนทรภู่ ประเภทนิราศ ๑. นิราศเมืองแกลง แต่งในราว พ.ศ. ๒๓๕๐ ตอนต้นปี ๒. นิราศพระบาท แต่งในราว พ.ศ. ๒๓๕๐ ตอนปลายปี ๓. นิราศภูเขาทอง แต่งในราว พ.ศ. ๒๓๗๑ ๔. นิราศเมืองสุพรรณ (โคลง) แต่งในราว พ.ศ. ๒๓๘๔ ๕. นิราศวัดเจ้าฟ้า ฯ แต่งในราว พ.ศ. ๒๓๗๕ ๖. นิราศอิเหนา ๗. รำพันพิลาป ๘. นิราศพระประธม ๙. นิราศเมืองเพชร แต่งในราว พ.ศ. ๒๓๘๘-๒๓๙๒ ประเภทบทเห่กล่อม ๑.เห่เรื่องจับระบำ ๒. เห่เรื่องกากี ๓. เห่เรื่องพระอภัยมณี ๔. เห่เรื่องโคบุตร รวมวรรณกรรมของสุนทรภู่ ทั้งหมด ๒๔ เรื่อง
8.ผลงานของสุนทรภู่ ประเภทสุภาษิต มี ๒ เรื่องได้แก่ ๑. สวัสดิรักษา ๒. เพลงยาวถวายโอวาท ประเภทบทละคร อภัยณุราช ประเภทบทเสภา ขุนช้างขุนแผนกำเนิดพลายงาม พระราชพงศาวดาร
9.จุดประสงค์ในการแต่ง สุนทรภู่แต่งกาพย์พระไชยสุริยาขึ้นเพื่อใช้เป็นแบบสอนอ่านและเขียนสะกดคำในมาตราต่างๆโดยผูกให้เป็นเรื่องราวเพื่อให้เด็กมีความสนุกสนานเพลิดเพลินไปกับการอ่านและการเล่าเรียนศึกษาเป็นหนังสือสำหรับเด็กหัดอ่านดังปรากฎในตอนท้ายเรื่องว่า ภุมราการุณสุนทร ไว้หวังสั่งสอน เด็กอ่อนวัยเยาว์เล่าเรียน ก ข ก กา ว่ายเวียน หนูน้อยค่อยเพียร อ่านเขียนผสมกมเกย
10.จุดประสงค์ในการแต่ง เป็นหนังสือนิทานสอนคติธรรม สุนทรภู่ตั้งใจแต่งกาพย์เรื่องพระไชยสุริยาไว้เป็นหนังสือเรียนภาษาไทยให้เด็กๆเพื่อมิให้เด็กรู้สึกเบื่อหน่ายการเรียนจึงแต่งเป็นนิทานโดยแทรกคำสอนคติธรรมไว้หลายตอน สอนให้รู้จักกาลกิณี ๔ ประการ ซึ่งทำให้บ้านเมืองปั่นป่วนและผลบาปจากการเบียดเบียนและหลอกลวงผู้อื่น จะทำให้ต้องทนทุกข์ทรมาน ส่วนผลบุญจากการมีเมตตากรุณาจะทำให้มี ความสุขตลอดไป
11.ลักษณะคำประพันธ์ กาพย์เรื่องพระไชยสุริยาแต่งด้วยคำประพันธ์ประเภทกาพย์ได้แก่ กาพย์ยานี ๑๑
12.ลักษณะคำประพันธ์ กาพย์เรื่องพระไชยสุริยาแต่งด้วยคำประพันธ์ประเภทกาพย์ได้แก่ กาพย์ฉบัง ๑๖
13.ลักษณะคำประพันธ์ กาพย์เรื่องพระไชยสุริยาแต่งด้วยคำประพันธ์ประเภทกาพย์ได้แก่ กาพย์สุรางคนางค์ ๒๘
14.เรื่องย่อ พระไชยสุริยาเป็นกษัตริย์ครองเมืองสาวัตถี มีมเหสีชื่อสุมาลี บ้านเมืองอุดมสมบูรณ์และเป็นสุขมาช้านาน จนกระทั่งเมื่อข้าราชบริพารและผู้มีอำนาจพากันลุ่มหลงในอบายมุขและเที่ยวข่มเหงราษฎรจนเดือดร้อนไปทั่วในที่สุดน้ำ ป่าก็ไหลบ่าท่วมเมืองจนผู้คนล้ม ตายผู้ที่มีชีวิตรอดก็หนีออกจากเมืองไป ทิ้งสาวัตถีกลายเป็นเมืองร้าง
15.เรื่องย่อ พระไชยสุริยาพามเหสีและข้าราชบริพารหนีลงเรือสำเภาออกจากเมืองแต่ถูกพายุใหญ่พัดเรือแตกพระไชยสุริยากับนางสุมาลีว่ายน้ำ ไปขึ้นฝั่งแล้วรอนแรมไปในป่า พระดาบสรูปหนึ่งเข้าฌานเห็นพระไชยสุริยากับนางสุมาลีต้องทนทุกข์ทรมานก็เวทนา เพราะเห็นว่าพระไชยสุริยาทรงเป็นกษัตริย์ที่ดี แต่ประสบเคราะห์กรรมเพราะหลงเชื่อเสนาอำมาตย์จึงเทศนาโปรดจนทั้งสองศรัทธาและบำเพ็ญธรรม จนได้ไปเกิดบนสวรรค์
16.เรื่องย่อโดยสรุปประเด็น กาพย์เรื่องพระไชยสุริยาแต่งเป็นกาพย์ ๓ ชนิดสลับกันเป็นกาพย์ยานี กาพย์ฉบัง กาพย์สุรางคนางค์ เริ่มต้นด้วยกาพย์ยานี ๑๑ โดยบทแรกเป็นบทไหว้ตรู ต่อด้วยการเล่าเรื่องโดยใช้คำในแม่ ก กา แม่กน แม่กง แม่กก แม่กด แม่กบ แม่กม และ แม่เกย ตามลำดับ ยกเว้นแม่เกอว กาพย์เรื่องพระไชยสุริยา สะท้อนสภาพสังคมก่อนเสียกรุงโดยสร้างตัวละครในเรื่องว่าข้าราชบริพาร เสนาบดีไม่ใส่ใจบ้านเมือง ฉ้อราษฎร์บังหลวง คดโกง ไม่ยุติธรรม หมกหมุ่นกับความสนุกสนาน มัวเมาในกาม เหมือนสภาพคนไทยก่อนเสียกรุง กาพย์เรื่องพระไชยสุริยาแสดงให้เห็นความเชื่อของผู้คนว่านับถือไสยศาสตร์มากกว่าหลักธรรมจนประพฤติผิด
17.เรื่องย่อโดยสรุปประเด็น กาพย์เรื่องพระไชยสุริยาแสดงค่านิยมของครอบครัว คู่สามีภรรยาไม่ทอดทิ้งกันยามตกทุกข์ได้ยาก ภรรยาเคารพและปรนนิบัติสามีทั้งยามทุกข์และยามสุข กาพย์เรื่องพระไชยสุริยาแสดงความเคารพใน พระรัตนตรัย พ่อแม่ ครูบาอาจารย์และ สิ่งศักดิ์สิทธิ์
18.เหตุการณ์ที่ประทับใจ ประทับใจคำสอนที่สอดแทรกไว้หลายตอน โดยเฉพาะ สอนให้รู้จักกาลกิณี ๔ ประการซึ่งทำให้บ้านเมืองและผู้คนไม่สงบสุข กาลกิณีคือ การเห็นผิดเป็นชอบ การไม่รู้คุณ การเบียดเบียนทำร้ายกันและความโลภ และ บางตอนสอนว่าผลบาปจากการเบียดเบียนและหลอกลวงผู้อื่นจะทำให้ต้องทนทุกข์ ผลบุญของการมีเมตตาจะทำให้มีความสุขตลอดไป กาลกิณี ๔ ประการมีดังนี้ ๑. ประกอบชอบเป็นผิด กลับจริตผิดโบราณ สามัญอันธพาล ผลาญคนซื่อถือสัตย์ธรรม์ ๒. ลูกศิษย์คิดล้างครู ลูกไม่รู้คุณพ่อมัน ๓. ส่อเสียดเบียดเบียนกัน ลอบฆ่าฟันคือตัณหา ๔. โลภลาภบาปบคิด โจทย์จับผิดริษยา อุระพสุธา ป่วนเป็นบ้าฟ้าบดบัง
19.ข้อคิดที่ได้รับ บ้านเมืองจะมีความสุข มีการพัฒนา ทุกคนต้องมีความสามัคคี ร่วมมือกัน การประพฤติตนอยู่ในศีลธรรมย่อมทำให้ตนเองและสังคมเจริญด้วย คนเราเมื่อประพฤติดีย่อมได้ดีและมีความสุข ข้าราชการหรือผู้ปกครองบ้านเมืองต้องมีคุณธรรม ไม่คดโกง นิทานเป็นแนวทางหนึ่งที่นำมาใช้ในการปลูกฝังด้านคุณธรรม การอ่านเป็นทักษะสำคัญที่ทำให้ทักษะอื่นๆสามารถใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
20.คุณค่าทางวรรณศิลป์ อุปมา หรือ การใช้ความเปรียบว่าสิ่งหนึ่งเหมือนกับสิ่งหนึ่งคือ การเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งเหมือนกับอีกสิ่งหนึ่งให้เข้าใจชัดเจน ดังคำประพันธ์ต่อไปนี้ “กลางไพรไก่ขันบรรเลง ฟังเสียงเพียงเพลง ซอเจ้งจำาเรียงเวียงวัง ยูงทองร้องกะโต้งโห่งดัง เพียงฆ้องกลองระฆัง แตรสังกังสดาลขานเสียง”
21.คุณค่าทางวรรณศิลป์ สัทพจน์หรือการเลียนเสียงธรรมชาติ คือ กลวิธีการแต่งคำประพันธ์อย่างหนึ่งที่กวี นิยมใช้ เพื่อช่วยเสริมความเป็นจริง โดยกวีมักจะแต่งเลียนเสียงสิ่งต่างๆ ทางธรรมชาติที่ตนได้ยิน ดังตัวอย่าง “ยูงทองร้องกะโต้งโห่งดัง เพียงฆ้องกลองระฆัง แตรสังข์กังสดาลขานเสียง กะลิงกะลางนางนวลนอนเรียง พญาลอคลอเคียง แอ่นเอี้ยงอีโก้งโทงเทง ค้อนทองเสียงร้องป๋องเป๋ง เพลินฟังวังเวง อีเก้งเริงร้องลองเชิง”
22.คุณค่าทางวรรณศิลป์ ๓. การเล่นเสียง คือการเล่นเสียงสัมผัส ซึ่งมีทั้งสัมผัสสระและสัมผัสอักษรตัวอย่างเช่น “ขึ้นกงจงจำสำคัญ ทั้งกนปนกัน รำพันมิ่งไม้ ในดง ไกรกร่างยางยูงสูงระหง ตะลิงปลิงปริงประยงค์ คันทรงส่งกลิ่นฝิ่นฝาง มะม่วงพลวงพลองช้องนาง หล่นเกลื่อนเถื่อนทาง กินพลางเดินพลางหว่างเนิน” สัมผัสสระ ได้แก่คำว่า กง-จง, จำ-สำ, กน-ปน, ไม้-ใน, กร่าง-ยาง, ยูง-สูง,ลิง-ปริง, ยงค์-ทรง-ส่ง, ม่วง-พลวง, พลอง-ช้อง, เกลื่อน-เถื่อน, และพลาง-หว่าง สัมผัสอักษร ได้แก่คำว่า จง-จำ, มิ่ง-ไม้, ไกร-กร่าง, ยาง-ยูง, ปริง-ประยงค์,
23.คุณค่าทางวรรณศิลป์ ๔. การใช้คำง่ายๆ บรรยายให้เห็นภาพชัดเจน เช่น ข้าเฝ้าเหล่าเสนา มีกิริยาอัชฌาศัย พ่อค้ามาแต่ไกล ได้อาศัยในพารา ๕. ใช้ถ้อยคำให้เกิดจินตภาพ การพรรณนาบรรยากาศและธรรมชาติสิ่งแวดล้อม เช่น วันนั้นจันทร มีดารากร เป็นบริวาร เห็นสิ้นดินฟ้า ในป่าท่าธาร มาลีคลี่บาน ใบก้านอรชร
24.จบเรื่องกาพย์พระไชยสุริยาขอบคุณค่ะ

Latest Release